Gelişmekte olan ülkelerde hızlı değişimler sonucunda; konut ve sanayi alanlarının plansız ve iç içe gelişmesi, kontrol edilemeyen nüfus ve buna bağlı trafik yoğunluğu artışları, çevreye olumsuz etkileri belirlenmeden uygulanan yeni ulaşım sistemleri ve altyapı yetersizlikleriyle gürültü giderek önem kazanmış, insan sağlığını ciddi biçimde etkileyen bir çevre sorunu haline dönüşmüştür. İşitsel açıdan konforlu bir çevre oluşturmak için gürültü kontrol altına alınmalıdır. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Çevre ve Temiz Üretim Enstitüsü (ÇTÜE), çevresel gürültünün etkilerinin tespiti ve çözümüne yönelik Gürültü Yönetimi konusunda çalışmalar gerçekleştiriyor.
Belirli bir alan dâhilinde farklı kaynaklardan yayılan gürültü etkilerinin bir bütün olarak değerlendirilmesi veya bu tür bir alanın tüm kaynaklar ve fiziksel çevre faktörleri hesaba katılarak değerlendirilmesi için Stratejik Gürültü Haritaları tasarlanıyor. TÜBİTAK MAM ÇTÜE tarafından hazırlanan Stratejik Gürültü Haritaları ile;
- “Gürültü Dağılım Modeli” ve “Mekansal Gürültü Veritabanı” oluşturuluyor,
- Gürültü kaynağı etkisindeki hassas alanlar tespit ediliyor,
- Etkilenen nüfusun seviyeye bağlı maruziyet yüzdeleri belirleniyor.
Türkiye'de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı koordinatörlüğünde ve belediyelerin desteğiyle 39 ilin Stratejik Gürültü Haritaları hazırlanmış olup; 20 il için çalışmalar devam etmektedir. 59 ilde kaynak bazlı gürültü modellemesi için envanter altyapısı oluşturulmuştur. Ayrıca, 47 havalimanının Stratejik Gürültü Haritası hazırlanmıştır.
Stratejik Gürültü Haritası çıktılarında tespit edilen sıcak noktalar için “Gürültü Azaltım Senaryoları” ve “Gürültü Eylem Planları” oluşturuyoruz. Bu çalışmalar kapsamında, TÜBİTAK MAM ÇTÜE tarafından;
- Gürültü problemi bölgesel ölçekte tüm yönleriyle tanımlanıyor,
- Sınır değerleri aşan yerleşim birimlerinde çözüm önerileri geliştiriliyor,
- Sessiz alanların korunması için gerekli gürültü kontrol tedbirleri belirleniyor,
- Şehir büyüme ve ulaşım planlamalarında mevcut durum analizi yapılıyor ve öneriler üretiliyor.
6 il (Mersin, Sivas, Antalya, Bolu, Kahramanmaraş ve Trabzon) için Gürültü Eylem Planları hazırlanmış olup; 5 ilde (Ankara, Denizli, Kütahya, Uşak ve Malatya) ise çalışmalara devam ediyor.
TÜBİTAK MAM ÇTÜE ayrıca, mevcut durum analizleri tamamlanmış olan illerdeki ihtiyaçlar kapsamında “Yerli Gürültü Bariyer Sistemlerinin Geliştirilmesi” çalışmaları da yürütüyor. Çevresel gürültünün kontrol altına alınması amacıyla Türkiye’de ilk kez Yerli Cam Elyaf Takviyeli Beton Gürültü Bariyer Sistemleri (Cam Elyaf Takviyeli Kabuk Beton Gürültü Bariyer Sistemi ve Cam Elyaf Takviyeli Köpük Beton Dolgulu Gürültü Bariyer Sistemi) geliştirildi.
“FİBROBETON Gürültü Bariyer Sistemi Akustik Tasarımı ve Uygulamaları Projesi” ile iki ayrı Gürültü Bariyer Sistemi geliştirilmiştir. Geliştirilen ve aynı zamanda ticarileştirilen bu iki ürün;
- Yurt dışı muadillerine oranla daha düşük maliyetli olması,
- Temininin daha kolay olması,
- Ulusal/Uluslararası standartlara uygunluğu,
- Gürültü Bariyeri İşleri Genel Teknik Şartnamesine uygunluğu temel özelliklerine sahiptir.
Geliştiren bu ürünlerin karayolu ve demiryolu kenarları, okul, hastane vb. hassas yapıların bahçe sınırları ile sanayi ve eğlence tesislerinin çevrelerinde kullanılması planlanıyor.
TÜBİTAK MAM ÇTÜE, gürültü bariyer sistemlerinin saha performans değerlerini belirleyebilen Türkiye’deki tek akredite kurumdur. Karayolu ve Demiryolu gürültü bariyerlerinin saha testleri kapsamında belirlenebilen parametreler; ses yutum katsayıları, ses geçiş kaybı değerleri, ses kırınım değerleri, karayolu yüzeyi ses yutum katsayısı olarak sıralanabilir.
TS EN 1793-4, TS EN 1793-5, TS EN 1793-6, TS EN 16272-4, TSE CEN/TS 16272-5, TS EN 16272-6 ve DIN ISO 13472-1 standartlarına uygun ölçüm yapabilme altyapısına sahip ülkemizdeki tek akredite laboratuvardır.
